Spel: Andrea Beugger, Laila el Bazi, Nora van Dartel, David Eeles, Tijn Luijben en Jesse Vissers

Regie: Ingrid Kuijpers

Foto: Ben van Duin

 “Met Engelenburcht bewijzen Kuijpers en haar spelers zich als waarnemers van kwetsbare thematiek verpakt in fraai acteerwerk, bijgestaan door melancholisch maar toch strijdbaar voorwaartse liederen. Daarmee is de voorstelling een krachtig eerbetoon aan de zorg, het naderende einde en dat wat (lang niet altijd) volgt: een nieuw begin.” | Theaterkrant

“Zonder expliciet te refereren aan de actuele Nederlandse situatie, is de voorstelling een reflectie op de in zijn voegen krakende zorg en hoelang we die als een gegeven hebben beschouwd. En ook op hoe de overbevraging van die zorg ertoe leidt dat de zorgzaamheid onder druk komt te staan. Met het evenwichtige toneelbeeld en de regie van Ingrid Kuijpers levert het filmische beelden op waarbinnen de alledaagse handelingen van de zorg iets poëtisch krijgen.” | Parool

“Het is alsof je even in een compleet ander universum stapt. Dat is bijzonder in deze tijden van relativisme en realisme in het theater.” | Theaterkrant

Golden Palace maakt al meer dan twintig jaar fysiek theater over de absurde tragiek van het leven. Het onderzoek naar wat er bij mensen sluimert in het zoogdierbrein en borrelt in de onderbuik is voor het gezelschap een onuitputtelijke bron van inspiratie. Volgens de Volkskrant is Golden Palace ‘een meester in het fileren van culturen’.

Voorstellingen van Golden Palace worden op de vloer gemaakt en ontstaan vanuit improvisaties met zo min mogelijk tekst. Waar theater tegenwoordig vaak talig en expliciet is, wil Golden Palace graag iets vertellen met de magische kracht van de fysieke verbeelding.

Theatergroep Golden Palace met hun voorstelling Engelenburcht uit 2022 in reprise

De filmische atmosfeer en urgente thematiek maakten deze voorstelling destijds tot een groot succes - zo kozen de Kleinezaalkaarthouders van Theater De Lawei de voorstelling tot ‘Stormvoorstelling van het jaar’. Genoeg reden dus voor een reprise van dit betoverende sprookje over een zingende verpleegster die haar patiënten liefdevol naar een zorgzamere wereld begeleidt.

Het concept voor Engelenburcht werd door artistiek leider Ingrid Kuijpers bedacht in november 2019. Zij wilde met deze voorstelling een ode brengen aan de zorgzaamheid. Volgens Kuijpers heeft zorgen voor elkaar in onze maatschappij veel te weinig status, terwijl diezelfde maatschappij er totaal van afhankelijk is. Vier maanden later, op 17 maart 2020 om 20.00 uur, werd er luid geapplaudisseerd voor het zwaarbeproefde zorgpersoneel in Nederland. De coronacrisis was een wake-up call, al heeft de zorg zijn heldenstatus inmiddels alweer een beetje verloren.

Hoe komt het dat zorgen voor elkaar zo weinig aanzien heeft?

“Dat komt vooral doordat het grootste deel van de zorg waarop de maatschappij drijft onopgemerkt blijft. Mensen (en nog steeds zijn dat merendeels vrouwen) die voor hun kinderen, hulpbehoevende ouders of buren zorgen doen dat onbetaald. Het heeft geen economische waarde, het wordt niet als ‘werk’ gezien, het wordt vanzelfsprekend gevonden. Probeer je maar eens voor te stellen hoe de maatschappij eruit zou zien als deze mensen dat werk wat zogenaamd geen werk is niet meer zouden doen, de boel zou totaal in de soep lopen. Journaliste Lynn Berger doet veel onderzoek naar de betekenis van de zorg en zij stelt dat zorgen voor elkaar juist een kwaliteit is waardoor we ons als menselijke soort zo goed hebben kunnen ontwikkelen. Het zorgen voor kinderen is enorm arbeidsintensief en onze voorouders gingen steeds meer samenwerken om de zorg te kunnen dragen. Die samenwerking heeft ons ver gebracht in de evolutie. Zorgzaamheid is dan ook het fundament van een samenleving, het zou een verplicht vak moeten zijn op school.”

Heb je zelf weleens intensief voor iemand gezorgd?

“Ja, dat was toen ik samen met mij zussen voor mijn moeder zorgde. Ze had beenmergkanker en al haar botten waren gebroken. Ze wilde niet naar het ziekenhuis en dat hoefde ook niet, we gingen thuis voor haar zorgen. Maar dat was best ingewikkeld, want hoe moet je bijvoorbeeld iemand laten poepen die in bed ligt en niet meer kan bewegen door de pijn? Ik heb daar toen wat op verzonnen: ik trok een latex handschoen aan en schoof mijn hand dan héél voorzichtig tussen haar benen, recht onder haar billen zodat ze in het kommetje van mijn hand kon poepen. Daarna trok ik mijn hand dan weer héél voorzichtig terug. De verpleegsters die ons hielpen hebben die methode toen overgenomen – het werkte echt heel goed. De zorg voor mijn moeder was verdrietig en zwaar, maar ook een van de meest zingevende ervaringen in mijn leven.”

De voorstelling heeft een zingende verpleegster als hoofdpersonage – waarom zingt ze?

“Ze zingt om de patiënten wat verlichting te brengen, telkens als ze zingt bloeien de personages op en zingen met haar mee. Ik vind mensen die samen zingen een van de mooiste dingen op aarde, het is het delen van verdriet en vreugde op een oer-niveau, ergens diep in je onderbewustzijn. Het is ook wetenschappelijk aangetoond dat samen zingen heel gezond is voor je autonome zenuwstelsel – door stress en trauma kan dat systeem erg in de war raken en zingen in een koor bijvoorbeeld helpt om het weer in balans te brengen.”

Waar gaat Engelenburcht over?

“Engelenburcht gaat over een verpleegster die haar uiterste best doet om aan de wensen van al haar patiënten te voldoen en daar bijna aan onderdoor gaat – omdat die patiënten blijkbaar niet in staat zijn om voor zichzelf of voor elkaar te zorgen. Maar gedurende de voorstelling verandert dat, ze komen steeds dichter bij elkaar. Het is een sprookje omdat er ook dingen in de voorstelling gebeuren die een beetje magisch zijn. Dat is wat theater zo bijzonder maakt: dat er voor je neus dingen kunnen gebeuren die niet kloppen met de werkelijkheid. Ik hoop dat de voorstelling de toeschouwers meeneemt in de wonderlijke wereld van deze verpleegster en ook dat ze een beetje leren dat het geen kwaad kan om wat meer naar elkaar om te kijken.”